Page 57 - ดินและปุ๋ย
P. 57
คู่มือ ดิน และ ปุ๋ย เอกสารเผยแพร่ สทพ.นทพ. ค.27
โดยน�้าหนักของปริมาณไนโตรเจนทั้งหมด (N) ปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์และปริมาณโปแทสเซียม
ที่ละลายน�้าได้ สูตรปุ๋ยจะเขียนไว้ที่ภาชนะบรรจุปุ๋ยเห็นได้อย่างชัดเจน
2. ใช้ปุ๋ยในปริมาณที่เหมาะสม ปริมาณปุ๋ยที่พอเหมาะนี้ หมายถึง จ�านวนหรืออัตราปุ๋ยที่ใช้
ต่อไร่หรือต่อต้นที่พืชจะได้รับ ความพอเหมาะนี้มีอยู่ 2 ลักษณะ คือ พอเหมาะในแง่ของปริมาณที่พืชควร
จะได้รับเพื่อให้ได้ผลิตผลสูงสุด ถ้าน้อยกว่านั้นก็จะท�าให้พืชไม่เจริญเติบโตและให้ผลิตผลสูงเท่าที่ควร
หรือถ้าให้มากเกินกว่านั้นก็อาจเป็นพิษแก่พืชหรือจะไม่ท�าให้พืชเติบโตและให้ผลิตผลเพิ่มขึ้นท�าให้
เสียเงินโดยเปล่าประโยชน์ประการหนึ่ง และอีกประการหนึ่งก็คือ พอเหมาะในแง่ของหลักเศรษฐกิจ
กล่าวคือ ปริมาณของปุ๋ยที่ใช้จะต้องพิจารณาเกี่ยวกับราคาของปุ๋ย และราคาของผลิตผลที่จะขายได้
เสียก่อน การใช้ปุ๋ยที่พอเหมาะในแง่นี้เป็นการใส่ปุ๋ยจ�านวนหนึ่ง (ต่อไร่หรือต่อต้น) ซึ่งจะมีผลท�าให้ผลิตผล
สูงขึ้นที่ระดับหนึ่ง (ไม่จ�าเป็นต้องเป็นผลิตผลสูงสุด) อันจะท�าให้ได้ก�าไรต่อเงินลงทุนในการซื้อปุ๋ยมาใช้
มากที่สุด
3. ใส่ปุ๋ยให้พืชขณะที่พืชต้องการ ดังนั้นการให้ปุ๋ยแก่พืชจึงต้องแบ่งใส่ จังหวะการใส่ควรให้
พอเหมาะกับระยะที่พืชต้องการจะยังผลให้ประสิทธิภาพของปุ๋ยที่ใส่สูง ความเหมาะสมของจังหวะ
เวลาการให้ปุ๋ยกับพืชได้มีการศึกษากันอย่างกว้างขวาง พืชแต่ละชนิดจะมีช่วงที่ควรจะแบ่งใส่ปุ๋ย
เพื่อให้มีผลดีแก่พืชมากที่สุดแตกต่างกันออกไป แต่อาจจะถือเป็นหลักเกณฑ์กว้าง ๆ ได้คือ
3.1 การแบ่งใส่ปุ๋ยมักจะให้ผลดีกว่าการใส่ปุ๋ยจ�านวนเดียวกันนั้นเพียงครั้งเดียวตอนปลูก
ยกเว้นเมื่อใช้ปุ๋ยในอัตราต�่ามาก ๆ
3.2 การใส่ครั้งแรกคือใส่ตอนปลูกควรใส่แต่น้อย โดยเฉพาะปุ๋ยไนโตรเจน ส่วนปุ๋ยฟอสเฟต
และปุ๋ยโปแทสนั้นจะใส่ทั้งหมดในตอนปลูกก็ได้
3.3 การใส่ครั้งที่สองควรใส่ระยะที่พืชก�าลังเติบโตอย่างรวดเร็ว เช่น ระหว่างระยะแตกกอ
สูงสุดถึงใกล้ออกดอก ส่วนใหญ่การใส่ครั้งที่สองจะเป็นปุ๋ยไนโตรเจน ถ้าอัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่ใช้สูง
มาก ๆ การแบ่งใส่ควรเป็นสามครั้งคือ ตอนปลูก ตอนเริ่มการเติบโตอย่างรวดเร็ว และตอนระยะ
ใกล้ออกดอก และจะไม่ช้าไปกว่าระยะหลังจากพืชออกดอกแล้ว หรือระยะที่พืชเริ่มแก่
4. ใส่ปุ๋ยให้พืชตรงจุดที่พืชสามารถดึงดูดไปใช้ประโยชน์ได้ง่ายและเร็วที่สุด นอกจากจังหวะ
การใส่แล้ว วิธีการใส่เพื่อให้พืชดึงดูดไปใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้นก็มีความส�าคัญเป็นอย่างมาก ทั้งนี้
เนื่องจากในทันทีทันใดที่ปุ๋ยลงไปอยู่ในดิน ปฏิกิริยาการเปลี่ยนแปลงและการเคลื่อนย้ายของปุ๋ยจะเกิด
ขึ้นทันที
การใช้ปุ๋ยเคมีร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์
ปุ๋ยเคมีใช้ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ดีที่สุด เมื่อพิจารณาด้านการน�ามาใช้ปรับปรุงดินเลวให้เป็นดินดีนั้น
ทั้งปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยเคมีต่างก็มีข้อได้เปรียบและเสียเปรียบ
50 ส�านักงานทหารพัฒนา หน่วยบัญชาการทหารพัฒนา กองบัญชาการกองทัพไทย