Page 14 - คู่มือพืช - ไร่
P. 14
คู่มือพืชไร่ - นา
การปลูกพืชหมุนเวียน
ความหมายของการปลูกพืชหมุนเวียน
การปลูกพืชหมุนเวียน ก็คือ การวางแผนการปลูกพืชต่างชนิดสลับตามกันไปในพื้นที่ปลูกอันเดียวกัน พืช
ที่ปลูกสลับหมุนเวียนกันไปแต่ละปีหรือฤดูกาลนั้นจะต้องเป็นพืชที่ช่วยให้ดินเกิดความอุดมสมบูรณ์ในขณะเดียวกัน
ก็เพิ่มผลผลิตแก่พืชที่กสิกรปลูกได้มากที่สุด การปลูกพืชหมุนเวียนนี้อาจมีช่วยระยะเวลานานแค่ไหนก็ได้ แต่ทว่า
จะต้องก�าหนดชนิดพืชที่จะใช้ปลูกหมุนเวียนให้เหมาะสม โดยปกติการหมุนเวียนกระท�ากันนานราว ๓ - ๗ ปี
หลักการปลูกพืชหมุนเวียน
ก่อนที่จะวางแผนการปลูกพืชหมุนเวียนในแปลง ควรจะได้รู้วิธีการหรือหลักของการปลูกพืชหมุนเวียนไว้เป็น
แนวทางเสียก่อน คือ
๑. จะปลูกพืชอะไรบ้าง ข้อนี้จะต้องพิจารณาว่าในท้องถิิ่นนั้นอะไรเป็นพืชเงินที่ส�าคัญ ตลาดต้องการมาก
อะไรเป็นพืชรองลงมา และอะไรเป็นพืชใช้บ�ารุงดิน เมื่อทราบแล้วก็จะได้กะโครงการหมุนเวียนได้ถูกต้อง
๒. ต้องรู้อายุของพืชที่จะปลูกว่า พืชชนิดใดมีอายุเก็บเกี่ยวได้เมื่อไรในท้องที่นั้น จะได้วางก�าหนดการปลูก
ให้ถูกต้องกับฤดูกาล และวางแผนผังการปลูกพืชหมุนเวียนได้ถูก
๓. การหมุนเวียน ควรจะได้คิดถึงการผลัดเวียนพืชที่ต้องเตรียมดินลึก กับเตรียมดินตื้นให้สลับกัน เช่น พืช
ครั้งแรกเตรียมดินตื้น พืชปลูกครั้งต่อไปจะต้องเป็นพืชที่ต้องเตรียมดินลึก ถ้าปลูกพืชที่ต้องเตรียมดินขนาดเดียวกันทุก
ปีจะท�าให้ดินแข็ง
๔. การปลูกพืชจะต้องสลับกันระหว่างพืชรากสั้นกับรากยาว เพื่อให้อาหารในดินได้ถูกใช้ทุกชั้น และมีเวลา
เตรียมตัวละลายในเวลาที่พัก
๕. พืชผลที่ปลูกบนแปลงในปีหนึ่งแล้ว ไม่ควรเอาพืชมาปลูกในแปลงเดิมอีกในปีต่อไป เพราะการปลูกซ�้ากัน
ท�าให้ดินจืดส�าหรับพืชชนิดนั้น และยังท�าให้โรคและแมลงต่าง ๆ ผสมพันธุ์กันได้ง่ายยิ่งขึ้น เพราะโรคต่าง ๆ อาจอยู่ใน
ต้นได้ ๒ - ๑๐ ปี ก็มี
พืชที่ปลูกหมุนเวียนได้ทุกเวลา คือ พืชตระกูลถั่ว เพราะพืชตระกูลถั่วเมื่อปลูกแล้วจะช่วยบ�ารุงดินให้ดีขึ้น
ปฏิทินการปลูกพืชไร่
ปฏิทินการปลูกพืชไร่ต่อไปนี้เป็นปฏิทินทั่ว ๆ ไป อายุในการเก็บเกี่ยวอาจจะผิดพลาดไปบ้างเล็กน้อยตาม
ฤดูดินฟ้าอากาศของแต่ละท้องถิ่น เช่น ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ฉะนั้นควรเป็นหน้าที่ที่เรา
จะต้องสืบสวนทดลองดูแล้วท�าเป็นปฏิทินเฉพาะถิิ่นที่เราอยู่ไว้อีกครั้งหนึ่ง จะท�าให้สะดวกแก่การปลูกพืชของเราต่อไป
3
