Page 32 - คู่มือพืช - ไร่

คู่มือพืชไร่ - นา

รุนแรง อีกทั้งสามารถป้องกันการระบาดได้ง่ายโดยการใช้
ท่อนพันธุ์ที่ไม่เป็นโรคไปปลูก

แมลงศัตรูและการป้องกันก�าจัดแมลง

แมลงศัตรูของมันส�าปะหลัง ได้แก่
๑. ไรแดง (spider mite) เช่น ไรแดงหม่อน (Ttrany-

chus truncates) และไรแดงมันส�าปะหลัง (Oligonychus
biharensis) ดูดกินน�้าเลี้ยงจากใบอ่อนและยอดอ่อน ท�าให้
ใบอ่อนมีจุดสีเหลือง รูปร่างของใบผิดปกติ
๒. เพลี้ยแป้งลาย (striped mealybug: Firrisia
โรคและการป้องกันก�าจัดโรค virgata) ดูดกินน�้าเลี้ยงจากล�าต้นและก้าน ท�าให้ใบมีจุด

โรคที่พบในมันส�าปะหลัง ได้แก่ สีเหลือง รูปร่างใบผิดปกติ แตกยอดเป็นพุ่มและมีปล้อง
๑. โรคในจุดสีน�้าตาล (Brown leaf spot) จากเชื้อรา สั้นกว่าปกติ
Cercosporidium henningsii ลักษณะอาการใบมีรอยแผล ๓. แมลงหวี่ขาว (Whitefly: Dialeurodes sp.)

เป็นจุดทั้งด้านบน และด้านใต้ใบขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ๓ - ๑๒ จะดูดกินน�้าเลี้ยงจากส่วนใต้ใบพืช แล้วถ่ายมูลเหลวท�าให้เกิด
มม. รอยแผลมีสีน�้าตาล ต่อมาใบจะเหลืองร่วงไป ราด�า พืชจะชะงักการเจริญเติบโต ใบม้วน ซีดและร่วงหล่น
๒. โรคใบจุดขาว (White leaf spot) จากเชื้อรา ๔. ปลวก (termite: Coptotermes gestroi) จะกัด
Phaeoramularia manihoist (Cercospora caribeae) กินท่อนพันธุ์ ล�าต้นและหัว
อาการคล้าย ๆ brown leaf spot แต่ขนาดของรอยแผล การปลูกมันส�าปะหลังในประเทศไทยไม่มีการระบาด

จะเล็กกว่า และตรงกลางของรอยแผลสีขาว ของแมลงศัตรูมากนัก นอกจากพบการท�าลายของเพลี้ยแป้ง
๓. โรคใบไหม้ (Bacterial leaf blight) จากเชื้อ ปลวก และไรแดงบ้างในบางครั้ง แต่ก็ไม่ท�าความเสียหายต่อ
แบคทีเรีย Xantho-monas camprestis pv. Manihotis การผลิตมากนัก

ต้นจะเติบโตช้า ยอดเหี่ยว แต่ไม่แห้งหรือมีอาการใบไหม้
ใบจะชุ่มน�้า บนใบจะมีรอยแผลเป็นรูปสี่เหลี่ยมสีเทา อาการ ระบบการปลูกพืชและการปลูกพืชแซมมันส�าปะหลัง
ด้านใต้ใบชัดกว่า ต่อมาใบเริ่มไหม้และแห้งตาย เป็นโรค ๑. พืชที่สามารถใช้ปลูกแซมระหว่างแถวมันส�าปะหลัง

ที่ระบาดโดยติดไปกับท่อนพันธุ์ และสามารถถ่ายทอดทาง ได้แก่ ถั่วเขียว ถั่วลิสง ถั่วเหลือง และข้าวโพดหวาน
ดินได้ ๒. พืชตระกูลถั่วที่ปลูกแซมสามารถปลูกได้ ๒ แถว
๔. โรครากหรือหัวเน่า (Root and Tuber Rot ต่อช่วงระหว่างแถวมันส�าปะหลัง โดยใช้ระยะปลูก ๓๐ x ๒๐
Disease) Phytophotora drechsleri ท�าให้รากเป็นรอยช�้า ซม. จ�านวน ๒ ต้นต่อหลุม ส่วนข้าวโพดหวานปลูก ๑ แถว

สีน�้าตาล ต้นเหี่ยวเฉา ราก และหัวเน่าเหม็น และตายในที่สุด ระยะปลูก ๑๐๐ x ๕๐ ซม. ๑ ต้นต่อหลุม
๕. Mosaic จากเชื้อวิสา ลักษณะอาการใบด่าง ๓. วิธีการปลูกอาจจะเป็น intercropping คือ
โดยเปลี่ยนเป็นสีเหลืองตามส่วนของตัวใบแต่เส้นใบยังเขียว ปลูกพร้อมกันเมื่อถึงฤดูปลูก หรือ delay cropping โดย
ใบบิดเบี้ยวหงิกงอ เข้าใจว่าแมลงหวี่ขาว (White fly : Bemisia ปลูกถั่วโดยเฉพาะถั่วลิสงก่อน ๒๐ - ๕๐ วัน แล้วปลูก

nigerirensis) เป็นพาหนะของโรคนี้ แต่เท่าที่ปรากฏ มันส�าปะหลังตาม
ในประเทศไทย ไม่พบว่าโรคต่าง ๆ เหล่านี้มีความส�าคัญต่อ ๔. วิธีการปลูกพืชหมุนเวียน (ley cropping) คือ
การผลิตมันส�าปะหลังมากนัก มีโรคใบจุดและ bacterial การปลูกหมุนเวียนแปลงปลูกมันส�าปะหลังกับพืชอาหารสัตว์
leaf bright พบบ้างเล็กน้อย แต่ไม่ระบาดท�าความเสียหาย หรือพืชตระกูลถั่วในเวลา ๒ - ๓ ปี สลับกันไป

21