Page 33 - คู่มือพืช - ไร่

คู่มือพืชไร่ - นา

๕. การปลูกพืชแซมมันส�าปะหลังท�าให้ประสิทธิภาพ ๒.๓๕๙ กก.ต่อไร่ ในขณะที่ผลผลิตของมันส�าปะหลังพันธุ์
การใช้พื้นที่สูงขึ้น และเป็นการอนุรักษ์ดินได้ดีกว่าการ ปรับปรุง เช่น พันธุ์ระยอง ๙๐ และพันธุ์ศรีราชา ๑ อาจจะได้
ปลูกเดี่ยว นอกจากนี้ ก็ช่วยเพิ่มรายได้แก่เกษตรกร สูงถึง ๓,๘๑๐ - ๔,๐๙๒ กก.ต่อไร่ ตามล�าดับ
๖. ข้อควรคิดในการปลูกพืชแซม คือ ทุนและแรงงาน
จะสูงขึ้น และนอกจากนี้ สภาพแวดล้อมต้องเหมาะสมส�าหรับ การใช้ประโยชน์

การปลูกพืชแซมด้วย ๑. ใช้เป็นอาหารสัตว์ โดยการแปรรูปหัวมันส�าปะหลัง
สดให้เป็นมันส�าปะหลังเส้น และมันส�าปะหลังอัดเม็ด
การเก็บเกี่ยว ผลิตภัณฑ์ทั้งสองอย่างจัดว่าเป็นการใช้ประโยชน์ของมัน
มันส�าปะหลังสามารถเก็บเกี่ยวได้ตั้งแต่อายุ ๘ - ๑๘ ส�าปะหลังที่ส�าคัญที่สุดของประเทศไทย
เดือน แต่จะให้ผลผลิตน�้าหนักแห้ง และเปอร์เซ็นต์แป้งสูงสุด ๒. แปรรูปเป็นแป้งมันส�าปะหลัง ปัจจุบันมีอุตสาห-

เมื่ออายุมากกว่า ๑๒ เดือนขึ้นไป อย่างไรก็ตามผลผลิตที่อายุ กรรมผลิตแป้งมันส�าปะหลัง ๒ ชนิด คือ แป้งมันส�าปะหลังดิบ
๑๒ เดือน จะมีคุณภาพตรงกับความต้องการของตลาด และช่วย และแป้งมันส�าปะหลังดัดแปร (modified starch) ซึ่งแป้ง
ให้การปลูกในฤดูถัดไปอยู่ในช่วงฤดูฝน แต่โดยทั่วไปเกษตรกร ทั้งสองชนิดก�าลังมีบทบาทเพิ่มมากขึ้น แป้งมันส�าปะหลัง
นิยมเก็บเกี่ยวด้วย แปรรูปสามารถน�าไปใช้ในอุตสาหกรรมอื่น ๆ อีกมาก เช่น
วิธีการเก็บเกี่ยวจะต้องตัดล�าต้นออกก่อน เพื่อน�าไป ผงชูรส ไลซีน สารความหวาน (กลูโคส ซอร์บิทอล ไฮฟรุกโตส)
ใช้เป็นท่อนพันธุ์ ส่วนล�าต้นที่ตัดควรมัดไว้ฟ่อน และเก็บตั้งไว้ อุตสาหกรรมทอผ้า อุตสาหกรรมกระดาษ อุตสาหกรรมไม้อัด

ในที่ร่มเมื่อจะปลูกจึงค่อยตัดล�าต้นออกเป็นท่อนตามพันธุ์ตาม อุตสาหกรรมกาว นอกจากนี้ยังมีการคิดค้นพบผลิตภัณฑ์ใหม่
ขนาดที่ต้องการ แต่ไม่ควรทิ้งไว้นานเกินไป ในการน�าไปปลูก จากมันส�าปะหลัง ได้แก่ สารดูดน�้า (high water absorbing
หากทิ้งไว้นานเกิน ๖๐ วัน ความงอกของท่อนพันธุ์จะลดลง polymer) พลาสติกที่สลายตัวทางชีวภาพ ซูโคลเด็กตริน
๘๐ เปอร์เซ็นต์ หลังจากนั้นจึงขุดหรือใช้วิธีถอนหัวมัน หัวมัน และแอลกอฮอล์

ส�าปะหลังที่ขุดได้ควรรวบรวมและน�าส่งโรงงาน หรือพ่อค้า
รับซื้อทันที การทิ้งหัวมันส�าปะหลังสดไว้ในไร่นานกว่า ๔ วัน การแปรรูป

ท�าให้ผลผลิตสูญเสีย ๑๕ - ๑๖ เปอร์เซ็นต์ ขบวนการแปรรูปมันส�าปะหลังในประเทศไทยประกอบ
โดยทั่วไปเกษตรกรนิยมระดมแรงงานในการเก็บเกี่ยว ด้วยโรงงานแปรรูป ๓ ชนิด คือ โรงงานมันเส้น โรงงานมันอัด
ครั้งเดียว โดยทั้งตัดล�าต้นพันธุ์และขุดถอนหัวมันส�าปะหลัง เม็ด และโรงงานแป้งมันส�าปะหลัง
พร้อม ๆ กันไปเลย ท�าให้ต้องใช้แรงงานครั้งละมากๆ ดังนั้น โรงงานมันส�าปะหลังเส้น จะท�าหน้าที่น�าหัวมัน

จึงพบปัญหาการขาดแคลนแรงงานในช่วงเก็บเกี่ยว กรมวิชา ส�าปะหลังจากเกษตรกร หรือจากพ่อค้าผู้รับซื้อไปหั่นหรือฝาน
การเกษตรแนะน�าให้เกษตรกรตัดเฉพาะท่อนพันธุ์ออกไปให้ โดยเครื่องจักรให้มีลักษณะเป็นแผ่นบาง ๆ หรือมีชิ้นเล็กลง
หมดก่อน แล้วจึงมาขุดถอนหัวมันส�าปะหลังภายใน ๓๐ วันหลัง (cassava chip) แล้วตากบนลานซีเมนต์ ๒ - ๔ วัน ให้แห้ง
ตัดต้นแล้ว โดยผลผลิตลดลงไม่มากนักแต่เปอร์เซ็นต์แป้ง เพื่อน�าไปขายให้โรงงานมันอัดเม็ดหรือโรงงานแป้งมันต่อไป
ลดลงบ้าง เนื่องจากการงอกของหน่อใหม่ แต่ก็จะช่วยแก้ปัญหา แต่โดยทั่วไปร้อยละ ๙๕ มักขายให้แก่โรงงานมันอัดเม็ด

เรื่องแรงงานจ�ากัดได้ เพราะท�าการตัดได้รวดเร็วขึ้นและใน โรงงานมันส�าปะหลังอัดเม็ด จะน�ามันเส้นหรือหัวมันสด
ตอนขุดถอนเร็วขึ้น (ใช้แรงงานแต่ละระยะน้อยลง) มาบดให้ละเอียดด้วยเครื่องจักร แล้วผสมน�้ามันพืชประมาณ
เฉลี่ยสถิติผลิตภัณฑ์มันส�าปะหลังโลกประมาณปีละ ไม่เกิน ๑ เปอร์เซ็นต์ หรือผสมแกลบหรือกากน�้าตาล
๑๕๐.๐ ล้านตัน โดยที่ประเทศไทยมีส่วนแบ่งในผลผลิต เพื่อให้เม็ดมันจับตัวได้มากขึ้น แล้วน�าไปอัดเป็นเม็ดขนาด
โลกสูงสุดถึง ๑๓ เปอร์เซ็นต์ ส�าหรับผลผลิตต่อหน่วยพื้นที่ เส้นผ่าศูนย์กลาง ๐.๕ - ๑ ซม. (cassava pellet) และอบ
ผันแปรตั้งแต่ ๕๙๒ - ๓,๑๐๐ กก.ต่อไร่ โดยเฉลี่ยผลผลิต ให้แห้ง การอัดเม็ดต้องใช้เครื่องจักรที่มีก�าลังพอดีจะได้เม็ด

มันส�าปะหลังของประเทศไทย จะผันแปรอยู่ระหว่าง ๒.๑๙๙ - มันส�าปะหลังที่แน่นแข็ง ไม่แตกหักง่ายในขณะท�าการขนส่ง

22