Page 93 - คู่มือพืช - ไร่
P. 93
คู่มือพืชไร่ - นา
เป็นระเบียบ มัดข้าวจะอยู่สูง ๆ ต�่า ๆ ชาวนามักจะกองเป็น ๑.๑ ท�าความสะอาดลานตาก ควรมีวัสดุสะอาด
รูปสามเหลี่ยมที่เป็นระเบียบ เพื่อจะท�าให้ความชื้นค่อย ๆ ลด และแห้งรองรับเมล็ด เช่น ผ้าใบหรือเสื่อที่สานด้วยไม้ไผ่ ฯลฯ
ลงแล้ว ความแข็งแกร่งของเมล็ดก็จะค่อย ๆ เพิ่มมากขึ้นด้วย ไม่ควรตากกับพื้นซีเมนต์หรือถนนโดยตรง เพราะเมล็ดอาจได้
และเมื่อฝนตกลงมา น�้าฝนก็ไม่อาจจะไหลเข้าไปในกองข้าว รับความร้อนสูงเกินไป
หลังจากนั้นก็ขนไปที่ลานนวดข้าว แล้วเรียงไว้เป็นชั้น ๆ เป็น ๑.๒ ความหนาของกองข้าวที่ตาก ควรหนา
รูปวงกลม ประมาณ ๕ - ๑๐ ซม. การตากหนาเกินไปจะท�าให้การระบาย
ชาวนามักจะนวดข้าวหลังจากที่ได้ตากข้าวให้แห้งเป็น อากาศไม่ดีข้าวแห้งช้า การตากบางเกินไป ท�าให้อุณหภูมิ
เวลา ๓ - ๕ วัน และเมล็ดข้าวเปลือกมีความชื้นประมาณ ข้าวสูงมีผลต่อความงอกของข้าวได้ ระหว่างการตากควร
๑๓ - ๑๕ เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเมล็ดที่เกี่ยวมาใหม่ ๆ จะมีความชื้น หมั่นกลับกองข้าวทุก ๆ ๒ ชั่วโมง
ประมาณ ๒๐ - ๒๕ เปอร์เซ็นต์ การนวดชาวนาก็ใช้แรงสัตว์ ๑.๓ ควรมีวัสดุคลุมกองข้าวเพื่อป้องกันน�้าค้าง
เช่น วัว ควาย ขึ้นไปเหยียบย�่าเพื่อขยี้ให้เมล็ดหลุดออกจาก หรือฝน
รวงข้าว รวงข้าวที่เอาเมล็ดออกหมดแล้วเรียกว่า ฟางข้าว ๑.๔ ไม่ควรตากข้าวนานเกินไป ระยะเวลาในการ
ที่กล่าวนี้ก็เป็นวิธีหนึ่งของการนวดข้าว ซึ่งแท้ที่จริงแล้วการ ตากข้าว ขึ้นอยู่กับความชื้นเริ่มต้น ความหนาบางของข้าวขณะ
นวดข้าวมีหลายวิธี เช่น การนวดแบบฟาดก�าข้าว การนวด ตาก และความบ่อยครั้งในการกลับ ตลอดจนระดับความชื้น
แบบใช้คนย�่า การนวดแบบใช้วัวควายย�่า การนวดโดยใช้ ที่ต้องการโดยทั่วไป หากความชื้นลดลงเหลือประมาณ ๑๒ -
เครื่องทุ่นแรง ๑๔% จึงหยุดตาก
๑. การนวดแบบฟาดก�าข้าว ชาวนาในภาคเหนือและ ๒. การใช้เครื่องอบ วิธีนี้มีข้อดีคือ สามารถปฏิบัติ
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือนิยมท�ากันมาก โดยฟาดก�าข้าวซึ่งได้ ได้ในทุกสภาวะอากาศ แม้ว่าฝนจะตกหรือมีแสงแดดน้อย
เกี่ยวติดเอาส่วนของต้นข้าวมาด้วย ฟาดลงบนแผ่นไม้ที่วางไว้ ใช้พื้นที่น้อย สามารถควบคุมการลดความชื้นให้อยู่ในระดับ
บนภาชนะส�าหรับรองรับเมล็ดข้าวเปลือกที่หลุดออกมา ตามต้องการ สามารถควบคุมป้องกันความเสียหายต่อคุณภาพ
๒. การนวดแบบใช้เครื่องทุ่นแรง เครื่องทุ่นแรง ข้าวได้ แต่มีข้อเสีย คือ ค่าใช้จ่ายสูง และการปฏิบัติยุ่งยาก
ส�าหรับนวดข้าวมีหลายชนิด เช่น เครื่องนวดแบบใช้แรงคน
และเครื่องนวดที่ใช้เครื่องยนต์ขนาดเล็ก ซึ่งสามารถนวดข้าว การลดความชื้น
ได้เร็วกว่าการใช้สัตว์หรือคนเหยียบย�่า ๑. การใช้แสงอาทิตย์ เป็นแหล่งความร้อน โดยมี
๓. การนวดแบบใช้เครื่องจักรขนาดใหญ่ เครื่องจักร การเคลื่อนที่ของอากาศเป็นตัวช่วยพาความชื้นออกจากเมล็ด
ขนาดใหญ่ส�าหรับนวดข้าว เช่น เครื่องคอมไบน์ (combine) ท�าให้ความชื้นของเมล็ดลดลง เป็นวิธีการที่ประหยัด ไม่ยุ่งยาก
มีใช้น้อยมากในประเทศไทยเพราะราคาแพง และไม่เหมาะสม แต่มีข้อเสียคือ ใช้แรงงานและพื้นที่ในการตาก และไม่สามารถ
กับสภาพดินนาของประเทศไทย เครื่องคอมไบน์นอกจาก ควบคุมคุณภาพข้าวได้
จะท�าการนวดแล้ว ยังท�าความสะอาดเมล็ดข้าวเปลือกด้วย ๒. การตากข้าวในนา ท�าให้เกิดการสูญเสีย ทั้งน�้าหนัก
และคุณภาพข้าว น�้าหนักข้าวลดลง เนื่องจากถูก นก หนู ท�าลาย
การตากข้าว ขณะตาก เกิดการร่วงหล่นขณะตาก และขนย้าย ส่วนการ
๑. การตากลาน ปัจจุบันการใช้รถเกี่ยวนวด ท�าให้ สูญเสียคุณภาพ เพราะการตากข้าวทิ้งไว้ในนา ในตอนกลางวัน
เกษตรกรขายข้าวสด(ชื้น)ให้พ่อค้าทันที ดังนั้นภาระในการลด ข้าวได้รับอุณหภูมิสูงจากแสงแดด ความชื้นของเมล็ดลดลง
ความชื้นจึงอยู่ที่พ่อค้า หรือโรงสี แต่เกษตรกรบางกลุ่มยังคง ข้าวแห้ง ขณะที่ช่วงกลางคืน อุณหภูมิลดต�่าลง ความชื้น
ตากข้าวลดความชื้นเอง หรือเพื่อเก็บไว้ท�าเมล็ดพันธุ์ ซึ่งการ สัมพัทธ์ของอากาศสูงขึ้น ข้าวจึงดูดความชื้นกลับเข้าไปอีกครั้ง
ตากข้าวบนลานมีข้อควรปฏิบัติ ดังนี้ การเปลี่ยนแปลงความชื้นภายในเมล็ดข้าว แห้งและชื้นสลับกัน
ท�าให้เกิดการร้าวในเมล็ด เมื่อน�าข้าวไปนวดหรือสี จึงเกิดการ
82
