Page 28 - PDF_การทำเชื้อและเพาะเห็ด
P. 28
การทำาเชื้อ 21
และเพาะเห็ด
ระยะที่ 5 ระยะยืดตัว (elongation stage) หลังระยะที่ 4 เพียง 3 - 4 ชั่วโมง การเจริญเติบโต
ของก้านและหมวกดอกเป็นไปอย่างรวดเร็ว ส่วนบนสุดของเปลือกหุ้มดอกแตกออกอย่างไม่เป็นระเบียบ
สีของผิวหมวกดอกมีสีเข้มขึ้น แต่ก้านและครีบจะเป็นสีขาว
ระยะที่ 6 หรือระยะแก่ (mature stage) ดอกจะบานเต็มที่ มีสปอร์ที่ครีบเป็นจ�านวนมาก
ส่วนต่าง ๆ ของเห็ดฟาง มีดังนี้
1. หมวกดอก (cap หรือ pileus) มีลักษณะคล้ายร่มสีเทาค่อนข้างด�า โดยเฉพาะตรงกลาง
หมวกดอกจะสีเข้มกว่าบริเวณขอบหมวก ผิวเรียบ มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 4 - 12 เซนติเมตร
ขึ้นอยู่กับอาหารและสภาพแวดล้อม
2. ครีบ (gill) คือ ส่วนที่อยู่ใต้หมวกดอก เป็น
แผ่นเล็ก ๆ วางเรียงเป็นรัศมีรอบก้านดอก ดอกเห็ด
ที่โตเต็มที่จะมีครีบประมาณ 300 - 400 ครีบ ห่างกัน
1 มิลลิเมตร หลังจากปริแตกของดอกแล้ว 3 - 6 เซนติเมตร
สีของครีบจะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีน�้าตาลอ่อน และเข้มในที่สุด
ที่บริเวณครีบดอกเป็นแหล่งสร้างสปอร์
3. สปอร์ (basidiospore) คือ ส่วนที่ท�าหน้าที่
คล้ายเมล็ดพันธุ์ สปอร์ของเห็ดฟางมีลักษณะเป็นรูปไข่
(egg shape) มีขนาดเล็กมากประมาณ 7 - 8 ไมครอน
และเส้นผ่านศูนย์กลาง 3 - 5 ไมครอน
4. ก้านดอก (stalk หรือ stipe) คือ ส่วนชูหมวกดอก เป็นตัวเชื่อมหมวกดอกกับส่วนโคนดอก
และอยู่ตรงกลาง หมวกดอกเห็ดมีการเรียงตัวของเส้นใยขนานไปกับลักษณะของก้านดอกที่เรียงตรง
โดยส่วนฐานจะโตกว่าเล็กน้อย มีสีขาวเรียบ และไม่มีวงแหวนหุ้ม ก้านดอกมีความยาวประมาณ
4 - 14 เซนติเมตร และเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.5 - 2 เซนติเมตร
5. เปลือกโคนหุ้ม (volva) คือ ส่วนของเนื้อเยื่อนอกสุดของดอกเห็ด มีหน้าที่หุ้มดอกเห็ดไว้ทั้งหมด
ในขณะที่การเจริญของหมวกและก้านดอกเห็ดเป็นไปอย่างรวดเร็ว แต่ส่วนเปลือกหุ้มจะเจริญช้าลง
ท�าให้ส่วนบนสุดปริแตกออก เมื่อดอกเห็ดดันเนื้อเยื่อหุ้มออกมาจะเหลือเนื้อเยื่อติดที่โคนดอกเห็ด
มีรูปร่างคล้ายถ้วยรองรับโคนดอกเห็ดไว้
สรรพคุณเห็ดฟาง
1. cardiotoxic protein ในเห็ดฟางมีคุณสมบัติช่วยป้องกันเซลล์มะเร็งได้
2. vovatoxin ในเห็ดฟางมีฤทธิ์ต้านไวรัส ป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ ลดไขมันในเส้นเลือด
3. สาร cardiotoxic protein ช่วยรักษาระดับไขมันในเส้นเลือดให้ปกติ ป้องกันไขมันในเลือดสูง
ป้องกันโรคหัวใจ และโรคความดัน
4. เห็ดฟางประกอบด้วยแร่ธาตุและวิตามินหลายชนิด มีคุณสมบัติช่วยการป้องกันเลือดออก
ตามไรฟัน รักษาโรคเหน็บชา ป้องกันโรคผิวหนัง และช่วยในการเผาผลาญอาหารเป็นพลังงานให้แก่ร่างกาย
